شهر ۳میلیون نفری و بحران آب!

پایگاه خبری مشهد فوری (mashhadfori.com)

 میزگرد "بحران آب در خراسان رضوی و ارتباط آن با سیل و سدسازی " با حضور دکتر پاپلی یزدی محقق و استاد دانشگاه سربن فرانسه،محمدعلایی قائم مقام اداره آب منطقه ای خراسان رضوی و محسن موسوی زاده نماینده سمن‌های حامی محیط زیست در دفتر اخبار مشهد برگزار شد که نظرات هرکدام از این سه نفر را در ادامه می‌خوانید.

متولیان امور،درب را به روی مردم بسته اند

محسن موسوی زاده در ابتدای این نشست با اشاره به کوتاهی متولیان حوزه آبخیزداری و محیط زیست و ارتباط آن با گسترش سیل گفت: متاسفانه چرای بی رویه دام ها در منابع طبیعی و تخریب کوه‌ها به بهانه ساخت جاده و بهره برداری از معدن و ... موجب ازبین رفتن پوشش گیاهی می‌شود در نتیجه با جاری شدن کمترین میزان آب،بیشترین مقدار از خاک‌های نرم قابل کشت شسته شده و آنچه باقی می‌ماند زمین خشک فاقد خاک و گیاه ‌است و ۲۵۰سال طول می‌کشد تا خاک قابل رویش گیاه تشکیل شود.
وی افزود:این مشکلات به همین جا ختم نمی‌شود چرا که شسته شدن خاک و ته نشین شدن آن در سدها موجب می‌گردد ظرفیت سدها نیز کاهش پیدا کند.
وی افزود: ساخت بی رویه و بدون مطالعه سدها از دیگر معضلات ما نه تنها در استان بلکه در کشور است چرا که مدیران هرجا برایشان منافع مالی داشته باشد بدون توجه به تبعات آن، اقدام به سدسازی کرده اند و سد "گتوند" یکی از آنها بود.
وی بیان کرد:یکی از معضلاتی که در حوزه مدیریت آب داریم این است که مدیران این حوزه بعد از بازنشستگی به شرکت‌های مشاوران سدسازی می‌روند و آنجا شاغل می‌گردند و همین موضوع باعث می‌شود در دوران مدیریت خود، مطابق خواست و منفعت این شرکت‌ها حرکت کنند.

وی گفت:این درحالی است که مدیران ادارات و شرکت‌های دولتی در زمان تصدی خود بیشترین حقوق را می‌گیرند و نیاز نیست دوران بازنشستگی خود را در شرکت‌های دیگر بگذرانند و بخاطر جمع‌آوری پول بیشتر، منافع ملی را در معرض خطر قرار دهند.
موسوی زاده تصریح کرد: هر زمان برای گزارش تخلفات زیست مخیطی به ادارات مربوط مراجعه کردیم در را روی ما بستند و ما را سر دواندند و به پاسخگویی که رسید توپ را در زمین سایر مدیران و متولیان انداختند همانطور که اکنون آب‌منطقه‌ای مدعیست سدسازی می‌کرده چون استانداری به وی دستور می‌داده است اما مگر مدیران این اداره شرح وظایف و اختیاراتی از خود نداشته‌اند؟
وی افزود: درخصوص آزادسازی بندگلستان، سمن‌ها از دادستانی تقاضا کردند این بند را به منظور استفاده عموم آزاد کنند اما آب منطقه‌ای در این زمینه همکاری نمی‌کند و اجازه دخل و تصرف در اراضی اطراف آن را می‌دهد.
وی گفت: متاسفانه وقتی اراضی اطراف سدها تصرف می‌شوند ساخت باغ‌ویلاها و چاه در اطراف آنها افزایش می‌یابد و علاوه بر آلوده شدن آب،موجب کاهش حجم آب‌های زیرزمینی نیز می‌گردد.

مشاوران بیکار؛معضل سدسازی کشور

دکتر محمدحسین پاپلی یزدی در ادامه این نشست گفت: در حوزه سدسازی تا سال ۶۲مشاور توانمندی نداشتیم تا اینکه سیاست کلی استقلال کشور موجب شد شاهد پرورش مشاوران توانمند سدسازی باشیم اما مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که این افراد احتیاج به کار و درآمد دارند و در نتیجه شرکت‌هایشان اقدام به تعریف پروژه و سدسازی بیشتر از نیاز کشور کردند .

وی تصریح کرد:متاسفانه این سدها با مطالعات زیست‌محیطی و اجتماعی ساخته نشدند اگر هم مطالعه‌ای صورت گرفته توسط همین شرکت‌های مشاور انجام شده و این کار خلاف قواعد سدسازی در دنیاست.
وی گفت: نمی‌توان گفت سدسازی مطلقا خوب نیست؛ بسیاری از سدهای کشور از وقوع سیلاب‌های سنگین جلوگیری کرده‌اند اما قبل از ساخت‌سدها باید ابتدا به این پرسش پاسخ داد که هر سد با چه هدفی ساخته می‌شود و آیا بخاطر جلوگیری از یک خطر طبیعی که شاید هر ۵۰سال یک‌بار به شکل فجیع رخ دهد می‌توان محیط زیست را تخریب کرد؟
وی اظهار داشت: اگر وزارت امور خارجه از تخصص این مشاوران در خارج از کشور بهره ببرد هم مشکل اشتغال آنها حل می‌گردد و هم شاهد معضلات سدسازی نخواهیم بود.
وی گفت: متاسفانه مدیریت آب در استان ضعیف است؛ آب منطقه‌ای بجای پیگیری حق‌آبه هریرود افغانستان که به ما تعلق دارد به دنبال آن است که از تاجیکستان آب به مشهد بیاورد!
این اداره به مسائل کلی و مورد نیاز استان توجه نمی‌کند که یکی از آنها مساله تجاوز به بستر رودخانه‌هاست که بیش از هزاران سند بستر برای آنها اخذ شده و کسی با توجه به آن اسناد حق تجاوز به بستر رودها و در نتیجه افزایش خطرات جانی ناشی از سیل را نداشت اما مدیریت فعلی آب منطقه‌ای آنها را بایگانی کرده است.

بیشترین فشار توسعه را مشهد تحمل می‌کند

محمدعلائی قائم مقام اداره آب‌منطقه‌ای استان نیز در ادامه گفت: جمعیت مشهد در بهترین شرایط بر اساس سرانه آبی حدود ۱۸۰متر مکعب برای هرفرد در سال، به شکل استاندارد ۶۵۰هزار نفر است که این میزان می‌تواند به یک ونیم میلیون هم برسد اما جمعیت مازاد بر آن موجب ایجاد ضرورت تامین آب می‌شود.
وی تصریح کرد: متاسفانه نهادهای متولی راهکاری برای کاهش جمعیت نمی‌دهند و تنها از استانداری برای ما نامه می‌فرستند که آب کم است و باید آن را تامین کنیم.

وی گفت: هرجا که اقتصاد رونق داشته باشد جمعیت هم آنجاست و مشهد نیز از این قاعده مستثنی نیست.درحالی که لازم است برای جلوگیری از هجوم حمعیت به مشهد، در شهرهای دیگر ایجاد اشتغال کنیم.
وی افزود:متاسفانه در ۶دهه گذشته بیشترین فشار توسعه‌ای روی مشهد بوده است و جمعیت به ناگهان از ۲۰۰هزار نفر به ۳میلیون و یکصدهزار نفر رسیده که ناشی از زادولد نیست و حتی از کشورهای عربی نیز مهاجرانی در این شهر ساکن هستند.
وی بیان داشت:این توسعه نامتوازن به همین‌جا ختم نمی‌شود بلکه حتی هم‌اکنون برای ساخت آرامستان گلبهار هم جا نداریم چون دورترین آرامگاه این شهر در فاصله کمتر از یک کیلومتری چاه‌های آب شرب مشهد واقع است ؛ از سوی دیگر وجود صنایع نیز خود معضلی برای آب در مشهد است زیرا ۷۵درصد صنایع استان در مشهد تشکیل شده و ۷۰درصد از این میزان نیز درست در غرب مشهد یعنی روی سفره‌های آب زیرزمینی قرار دارد و متاسفانه طرحی وجود ندارد که جمعیت مشهد را بتوان با کمک آن کنترل کرد.