دستاورد های عظیم حسرت های عمیق

مشهد فوری / چندی پیش خبر مسرت بخش انتخاب سه دانشمند علوم پزشکی مشهد در فهرست برترین دانشمندان جهان (نظام رتبه‌بندی ESI-Essential Science Indicators) و قرار گرفتن جزو یک درصد دانشمند پر استناد دنیا، باعث شد بار دیگر نگاه ها به شهر مشهد، به عنوان یکی از قطب های علمی کشور جلب شود. به گزارش خراسان رضوی ، دکتر خلیل آبنوس، دکتر محمد حسین بسکابادی و دکتر محمد رمضانی، نام سه دانشمندی است که از لحاظ تولید و ارجاع مقالات علمی جزو این گروه شناخته شده اند. این خبر مسرت بخش فرصتی را فراهم کرد تا با آن ها به گفت وگو بنشینیم.
در آرزوی بودجه پژوهشی کافی
دکتر «خلیل آبنوس» استاد دانشکده داروسازی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی است. چاپ و انتشار 210 مقاله انگلیسی در مجلات معتبر ثمره تلاش این دانشمند است. طبق آخرین آمار تعداد ارجاعات او، 1989 مورد است. دکتر آبنوس در زمینه طراحی و جدا سازی آپتامرها، بیوسنسورها و به خصوص دارورسانی هدفمند فعالیت می کند و تحقیقات گسترده ای در این زمینه ها انجام داده است.

وی درخصوص دارورسانی هدفمند می گوید: در این شیوه درمانی ما دارو را هدفمند می کنیم تا تنها درون سلول سرطانی آزاد شود و آن را مورد هدف قرار دهد یعنی اثرش را داخل خود سلول اعمال می کند و در این شیوه دوز داروی سرطانی نیز کمتر می شود.

آبنوس می افزاید: هر چند در کشورهای غربی این داروهای هدفمند وجود دارند اما تحقیقات در زمینه این داروها هنوز متوقف نشده و باید تا زمان درمان بیماری هایی از جمله سرطان ادامه یابد.

این دانشمند کشورمان در خصوص مشکلات دانشمندان در ایران نیز بیان می کند: در کشور ما مشکلات اقتصاد ی زیادی وجود دارد و دانشگاه های علوم پزشکی نیز از آسیب این مشکلات مجزا نیستند زیرا بودجه دانشگاه با اولویت مصارف آموزشی، درمانی و پژوهشی صرف می شود.

وی با تاکید بر این که پژوهش ها نیاز به مقدماتی از جمله تهیه مواد اولیه دارد، ادامه می دهد: بودجه ای از ابتدای سال تاکنون به ما پرداخت نشده است، از طرفی برخی مقاله ها پایان نامه های دانشجویانی است که نمی توانند یک سال منتظر دریافت بودجه بمانند.

این استاد دانشگاه با بیان این که بودجه پژوهشی کشور فقط سه دهم درصد است، می افزاید: این مقدار نسبت به سال های گذشته کاهش یافته است در حالی که اگر بخواهیم کشورمان پیشرفت کند، هزینه های پژوهشی باید در اولویت باشد، این بودجه ها و هزینه ها در مقابل هزینه هایی که بعدها باید برای درمان صرف شود ناچیز است و بدون شک کشور در آینده نتیجه اش را خواهد دید.

وی خاطر نشان می کند: اگر روی پژوهش سرمایه گذاری نکنیم، از مرزهای دانش عقب می افتیم، مرجعیت علمی، کیفیت مقالات و رتبه ای که از لحاظ مقالات داریم ضعیف می شود و رشد علمی مان معکوس خواهد شد.

این عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی مشهد در خصوص جایگاه این دانشگاه در کشور تصریح می کند: دانشکده داروسازی مشهد از لحاظ تعداد مقالات و ارجاعات در رتبه دوم کشور است، مرکز بیوتکنولوژی مشهد در جشنواره رازی رتبه نخست را کسب کرده است و پژوهشکده علوم دارویی مشهد نیز رتبه دوم را در کشور دارد همچنین از لحاظ کیفیت مقالات چاپ شده در کشور رتبه نخست را داریم.
ترمز ناخواسته محققان و دانشمندان
دکتر «حسین بسکابادی» استاد گروه فیزیولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد دیگر دانشمند یک درصدی و افتخار آفرین خراسانی است که در رشته بیوتکنولوژی فعالیت می کند و در سال1382 به درجه استادی نائل آمده است.

او 11مقاله به زبان فارسی و 213 مقاله به زبان انگلیسی دارد همچنین بیش از 10 مقاله وی در دست چاپ است. تعداد ارجاع به مقالات این دانشمند، دو هزار و 281 مورد است.

وی مشکل اصلی پیش روی دانشمندان را نداشتن سیستم برنامه ریزی می داند و می‌گوید: روال ها تسریع شده نیست و این آسیب دامن گیر تمام کشور است. این مشکل برای افرادی با بازدهی بسیار وکسانی که با تمام وجود کار می کنند دردسر بیشتری ایجاد می‌کند و این روند کند کار، برای افراد فعال جامعه باعث ترمز گرفتن آن ها می شود.

این دانشمند خراسانی ضمن گلایه از نرسیدن به موقع بودجه به طرح های پژوهشی بیان می‌کند: کمبود یا تخصیص نیافتن پول برای ما این معنا را دارد که از پژوهش دست برداریم و باید این خواست ما جدی گرفته شود، دانشمندان تشویق شوند همچنین باید برای افرادی که کارنامه موفقی دارند در جامعه تسهیلات ایجاد شود تا بازده آن ها افزایش یابد.

وی ضمن اشاره به این که عزم بزرگان و مسئولان برای موضوع پژوهش ضعیف است، می‌افزاید: یکی از مسئولان سابق کشور در رسانه ملی در خصوص مقالات علمی سخنی گفته بود که باعث رنجش و گله مندی ما شد، با این گفتار دیگر چه انتظاری از بقیه خواهیم داشت؟
حلقه مفقود شده دانشگاه و صنعت
دکتر «محمد رمضانی» مدیرگروه بیوتکنولوژی دارویی علوم پزشکی مشهد است که امسال به درجه استاد ممتازی نائل شده است. او 240 مقاله انگلیسی دارد و تعداد ارجاع به مقالاتش چهار هزار و 57 مورد است.

دکتر رمضانی صحبتش را با اشاره به تفکری اشتباه در خصوص پژوهش آغاز می کند و می گوید: این تفکر که پژوهش ها باید به سرعت به کالایی مصرفی منجر شود، صحیح نیست زیرا پژوهش ممکن است در آن واحد کارایی نداشته باشد و چندین سال بعد به عنوان مرجعی مهم در راه ساخت کالا استفاده شود.

وی با ذکر این که برای پژوهش سرانه پایینی داریم، تاکید می کند: با این سرانه نباید انتظار کار پژوهشی زیاد داشته باشیم، در خرید مواد، به دلیل این که با واسطه خرید می‌کنیم قیمت بیشتری نسبت به دیگر کشورها پرداخت می کنیم همچنین شرکت های اروپایی در ایران شعبه ندارند و این خود مشکلاتی را به وجود آورده است.

این دانشمند با بیان این که استادان با سختی های این راه کنار آمده اند؛ اشاره می کند: بعد از فرایند تولید مقاله، کارهای اجرایی برای تولید کالا به عهده هیئت علمی نیست و به افراد دیگری محول خواهد شد اما نوع تعامل شرکت ها با دانشمندان تولید کننده علم، ارتباط صحیحی نیست.

وی با ذکر این که روند تولید در کشور ما سخت است می افزاید: کشور ما صنعتی نیست و شرکت های صنعتی نداریم که برای تولید محصول با کیفیت به دانشگاه ها مراجعه کنند همچنین کسی به دنبال افزایش کیفیت نیست و این حلقه مفقود شده بین دانشگاه و صنعت است.

این استاد ممتاز دانشگاه خاطر نشان می کند: کشور ما به قیمت نفت وابسته است و این موضوع روی روند تحقیقات نیز اثر می گذارد البته دولت هم حق دارد چون واقعا پولی نیست که به پژوهش تخصیص یابد و نباید تنها گلایه کنیم.

22