کمرمقبولا؛ نخستین پارک سنگ نگاره های ایران

پایگاه خبری مشهد فوری (mashhadfori.com)

به گزارش مشهد فوری، کمرمقبولا منطقه ای طبیعی و تاریخی است که بنا به برخی گزارشها حدود 15 هزار سنگ نگاره باستانی را در خود جای داده است لذا دوستداران میراث فرهنگی، متولیان حفاظت از آثار تاریخی و حتی مردم عادی در پی محافظت و صیانت از آن هستند.
قدمت 3500 ساله برخی سنگ نگاره ها که در پی بررسیهای اولیه کارشناسان اعلام شده نکته ظریفی است که اولویت حفاظت از این منطقه را هرچه بیشتر و بیشتر افزایش می دهد.
تخته‌ سنگهای آتش‌ فشانی بکر، آثار سنگی، سنگ‌ نوشته ‌ها و نگاره ‌های باستانی در کمرمقبولا در وسعت حدود پنج کیلومترمربع مضامین و نقشهای متنوعی از اشکال انسانها و حیوانات دوران پیش از تاریخ را در طرحها و اندازه‌ های مختلف به نمایش گذاشته‌ که در کمتر منطقه ای از ایران چنین نقاشیها و طرحهایی قابل مشاهده است.
این سنگ نگاره ها اسرار کشف نشده فراوانی در دل خود دارند. نگاره ها یا هنرهای صخره ای، سندهای دست اولی هستند که نمادی از هویت تاریخی هر دیار و منطقه محسوب می شوند و کهنترین آثار هنری و تاریخی به جای مانده از گذشتگان محسوب می شوند.

انسانهای گذشته به رغم سختی و فشار با نقش زدن بر دل سیاه سنگ با آفریدن چنین نقوشی با آیندگان خود سخن گفته و ارتباط برقرار کرده اند. نقوشی از قبیل شیر، بز کوهی، گاومیش و انسانهای شکارچی بر روی این سنگ نگاره ها وجود دارد که کارشناسان آنها را به دوران نوسنگی متعلق می دانند.
وجود نقشهای متعدد شیرهای نر و ماده شاید نشان از این داشته باشد که در ادوار کهن این دیار زیستگاه همین حیوان بوده و شرایط زیستی و آب و هوایی در گذشته های دور بسیار متفاوت از امروز بوده است و این خود از اسرار کشف نشده این سنگ نگاره چندین هزار ساله است.
نقش بزکوهی هم در باستان شناسی به معنای درخواست آب، زایندگی، فراوانی نعمت و محافظت است که نشان می دهد شاید در ادوار کهن این محل جایگاهی مقدس جهت اجرای آئینهایی خاص بوده است.
بیشترین نقوش این سنگ نگاره ها مربوط به طرح حیوانی از جمله بز کوهی، شتر دو کوهانه، گاو کوهاندار و احتمالا یوزپلنگ است که در میان آنها نقش درخت یا گیاه به صورتی خاص مشاهده می شود اما آنچه اهمیت دارد وجود نقوش گاو کوهاندار و شتر دوکوهانه است که به اعتقاد باستان شناسان مملو از رمز و رازهای فراوان است.
از شگفتیهای این آثار به ظاهر ساده، داشتن شباهتهای نمادین با مضامین یکنواخت در سرزمینهای بسیار دور از هم و ادوار متفاوت است.
نقوش ساده‌ای که در جای‌ جای ایران با مضمونی یکنواخت می‌بینیم در قاره‌های اروپا، آفریقا، استرالیا و آمریکا هم با همین شباهت ظاهری و مضامین یکنواخت کشف شده است.

* روایتی از 40 هزار سال تاریخ
شاید در گام نخست چنین تصور شود که ایجاد این نقوش مشترک منبعث از یک غریزه فطری است که در تمامی انسانها مشترک است ولی با کمی تعمق در می‌یابیم نقش‌هایی که با اشکال پیچیده و مضامین مشترک و اسرارآمیز در قاره‌های مذکور کشف شده‌اند مبتنی بر غریزه نیست بلکه از یک رویکرد دقیق و پیچیده پیروی می‌کنند.
دشت حاصلخیز توس، واقع در میان دو رشته‌ کوه هزار مسجد و بینالود به لحاظ داشتن شرایط زیست‌ محیطی در طول هزاران سال اقوام مختلف را به سوی خود جذب کرده و از کهن‌ترین ایام، بستر مناسبی را برای زیستن و تداوم حیات انسان فراهم آورده است.
کشف دست‌افزارهای سنگی در میانه دشت و کناره‌های کشف‌رود متعلق به دوران پارینه سنگی زیرین، وجود غارهای باستانی و تراکم و تعدد زیستگاههای پیش از تاریخ، تاریخی و دوران اسلامی و عصر حاضر، شواهدی ارزشمند در این زمینه هستند.
در حوالی این زیستگاهها نگاره‌های صخره‌ای متعددی بر جای مانده که می‌توان آنها را گوشه‌ای از آثار هنری و یادمانهای مردمان ساکن در این زیستگاهها قلمداد کرد.

*پارک ملی سنگ نگاره‌های کمرمقبولا
سنگ‌ نگاره‌های موجود در طرقبه - شاندیز (بینالود) بخشی از میراث تاریخی و هویت این شهرستان را شکل می‌دهند.
این میراث قابلیت آن را دارد که به صورت جدی به‌عنوان بزرگترین مجموعه سنگ‌نگاره‌های ایران در فهرست جهانی یونسکو به ثبت برسد چرا که دارای بازتاب فرهنگی و ظرفیت مطالعاتی بسیاری است اما به علت وجود ساخت‌‌ و سازها و نیز معادن طلا در منطقه هنوز این اتفاق نیفتاده است.