6 چالش برای شهردار ششم

پایگاه خبری مشهد فوری (mashhadfori.com)

به گزارش مشهد فوری، کلانشهری با ابعاد مشهد، مقتضیات بسیاری دارد که بسیاری از آن‌‎ها خارج از سازمان عریض و طویل شهرداری تعریف می‌شود و موفقیت در این امور نیز با توجه به فرصت کمتر از 36 ماه باقی‌مانده تا انتخابات 1400 به سختی امکان‌پذیر است.

تشکیل شوراهای اسلامی شهر و روستا در جمهوری اسلامی ایران در سال 1378 را می‌توان سرآغار مدیریت شهری مدرن دانست. براساس قانون اساسی، انتخاب شهردار، تصویب بودجه و نظارت بر عملکرد شهرداری از جمله وظایف شوراهای اسلامی شهر و روستاست که تلاش می‌کنند از طریق کمیسیون‌های تخصصی به هدایت آن بپردازند.
شهر مشهد همانند دیگر شهرهای کشور در چهار دوره گذشته خود در قالب نظام شورایی، تجربیات خوبی را از حیث تجربه مشارکت مدنی شهروندان در مدیریت شهری و از سوی دیگر فرصت تخصص گرایی و فعالیت نظام‌مند در مدیریت شهری تجربه کرده است. بدون تردید مشهدی که امروز در آن روزگار سپری می‌کنیم، نتیجه چانه زنی‌ها، رایزنی‌ها و تلاش‌های متخصصانی بوده است که از مسیر نظام انتخاباتی مردم سالار و نخبه پرور به ارث رسیده است. بدون تردید ایرادات . کاسیت‌های زیادی هنوز بر پیکره شهرمان سنگینی می‌کند، اما حقیقت آن است که اگر همین نگاه تخصص گرا با همه ایرادات آن فعال نمی‌شد، امروز شاید همچنان معطل نخستین اقدامات در ریل گذاری مترو یا فضای سبز شهری بودیم.
داستان شورای پنجم
در کنار همه مزایا و فرصت‌های ایجاد شده از طریق فرصت انتخاب نمایندگان پارلمان شهری با رای مستقیم مردم، عدم ثبات مدیریت شهری و تغییرات اساسی در سیاست‌گذاری‌ها و خط مشی‌ها موجب توسعه نامتوازن شهری و تبدیل ریز مشکل‌ها به ابر چالش‌ها شده است. امروزه دیگر نسخه‌ها و راهکارهای موقتی در بازه‌های زمانی 3 تا 4 سال راهگشای مشکلات کلانشهری چون مشهد نیست و ضرورت برنامه‌ریزی‌های بلند مدت به طور جدی‌ احساس می‌شود. حال آنکه در دوره اخیر شورای شهر مشهد و به دلیل تصویب قانون منع به کارگیری بازنشستگان، مدیریت شهری باید به فرد دیگری واگذار شود و به عبارت دیگر شورای پنجمی‌ها یکسال وقت خود را از دست رفته می‌بینند.
میراث پنج شهردار
مدیریت شهری مشهد در 5 دوره اخیر با چالش‌های مختلفی دست به گریبان بوده است که مجموع آن‌ها را می‌توان در حوزه‌های عمرانی، فرهنگی و اقتصادی دسته‌بندی کرد. مشکلاتی که نه در یک دوره به وجود آمده‌اند و نه در یک دوره قابل حل هستند. افزایش تدریجی تعداد زائران، افزایش بار ترافیکی خیابان‌ها، آلودگی هوا، مناقشات فرهنگی، بدهی‌های شهر و ده‌ها مورد دیگر از گذشته تا به امروز بر دوش شهرداران مشهد سنگینی می‌کنند. طرح الیت، پارکینگ حاشیه‌ای خیابان‌های اصلی که این روزها به معابر فرعی نیز کشیده شده‌اند نقل محافل مشهدی‌های منتقد مدیریت شهری بوده، هست و خواهد بود. بدهی‌های مدیریت شهری برخلاف بدهی بسیاری از ارگان‌ها و نهادها یک قران یک قران جمع نمی‌شوند و ناگهان با تصویب مجوز عرضه اوراق مشارکت سر به فلک می‌کشد. ساماندهی متکدیان، ملاحظه پیوست فرهنگی طرح‌های شهری با اندکی چاشنی سیاس‌کاری از جمله مشکلات حوزه فرهنگی در شهر مشهد بودند که در دوره اخیر، برگزاری مراسمات آیننی و مذهبی نیز به آن‌ها افزوده شدند.
6 چالش برای شهردار ششم
شهردار بعدی مشهد خواه از میان معاونین فعلی شهرداری باشد و یا گزینه‌ای بیرون از شهرداری باشد، به خوبی می‌داند کمتر از 3 سال برای اجرای برنامه‌ها و تحقق اهداف خود وقت دارد. کلانشهری با ابعاد مشهد، مقتضیات بسیاری دارد که بسیاری از آن‌‎ها خارج از سازمان عریض و طویل شهرداری تعریف می‌شود و موفقیت در این امور نیز با توجه به فرصت کمتر از 36 ماه باقی‌مانده تا انتخابات 1400 به سختی امکان‌پذیر است.
• حاشیه شهر؛ معضلی در حاشیه
براساس نقشه‌های هواشناسی و پیش‌بینی‌های انجام گرفته، منطقه خراسان بزرگ در آستانه تنش آبی بزرگی قرارداد. کاهش حجم بارندگی‌ها می‌تواند موجب بیکاری روز افزون کشاورزان و دامداران در شهرهای کوچکتر و مهاجرات آن‌ها به سوی شهرها و مراکز استان شود. مشهد شهری با یک میلیون حاشیه نشین، جذاب ترین مقصد برای این طیف از مهاجران است که فشار عملیاتی مضاعفی را برای مدیران شهری به ارمغان می‌آورد.
• سرمایه‌گذاری؛ رویایی در دور دست
وضعیت اقتصادی کشور در دوران برجام در حال ترمیم و برداشتن گام‌های ابتدایی به سوی رونق بود که با خروج یک‌جانبه ایالات متحده از این پیمان و وضع تحریم‌های بیشتر با مشکلاتی مواجه شد. برایند مشکلات ایجاد شده موجب فرار بیش از پیش سرمایه‌ها و سرمایه‌گذاران از بازار داخلی شده است. هرچند در کنار مشکلات ملی نباید از خاطره نامطلوب سرمایه گذاران از میزبانی مدیران شهری در دوره‌های مختلف از ایشان فراموش کرد.
• آلودگی هوا؛ تهدید نسلی
پاییز 97 به لطف افزایش بارندگی‌ها به سرنوشت پاییز 96 و حمله بی امان ریزگردها از قره‌قوم دچار نشد. اما ریزگردها تنها عامل آلودگی هوا در مشهد نیستند و افزایش خودروهای شخصی، بالا رفتن سن ناوگان حمل و نقل عمومی و کندی روند توسعه خطوط مترو نیز در آلودگی هوا موثر هستند. ترافیک به تدریج به بخشی از زندگی شهروندان مشهدی تبدیل شده است و چندان مهم نیست زائران به مشهد سفر کرده باشند یا عصر یک روز تعطیل؛ بالاخره زمان بیشتری را در خیابان‌ها سپری می‌کینم.
• حرم مطهر؛ فرصت استثنایی
حرم مطهر رضوی سالانه میلیون‌ها نفر را به سوی مشهد روانه می‌کند، اما 25 سال پس از آغاز طرح مدیریت بافت فرسوده اطراف آن با بیش از 10هزار میلیارد تومان هزینه نتیجه‌ ملموسی را برای مجاوران و زائران به همراه نداشته است. شورای پنجم و شهردار ششم با کمبود شدید اعتبارات برای ادامه این طرح مواجه است.
• فرهنگ؛ از گفتمان تا اجرا
شهرداری مشهد در ادوار مختلف سیاست‌های مختلفی در قبال موضوعات فرهنگی اتخاذ کرده است. سیاست‌هایی که در دوره گذشته با «مشهد دوست داشتنی» حاشیه ساز شد و در دوره اخیر با برگزاری مراسمات مذهبی موجب ایجاد مناقشاتی شد. مردمی سازی رویدادها و افزایش سهم شهروندان در برگزاری آیین‌ها، سودایی بود که در دوره‌های مختلف شهری دنبال شده است.
• شفافیت؛ دانستن حق مردم است
اگر از اندک اعتبارات ملی که از سوی وزارت کشور به شهرداری‌ها اختصاص می‌یابد صرف نظر شود، بخش عمده هزینه‌های شهری توسط شهروندان تامین می‌شود. شهروندان از اقشار و طبقات مختلف سالیانه تحت عناوین گوناگون، سهم خود در مدیریت و راهبری شهر می‌پردازند. آن‌ها حق دارند بدانند هزینه‌های پرداختی آن‌ها در چه حوزه‌هایی و به چه طریقی هزینه می‌شود. دستیابی به شفافیت در حوزه اجرایی به سادگی نیست و اولین اقدام آن ارتباط گسترده‌تر با رسانه‌ها و اجازه دادن به آن‌ها برای فعالیت ژورنالیستی به معنای واقعی آن است.