در سال‌های اخیر، مشهد به عنوان یکی از قطب‌های اقتصادی شرق کشور، شاهد شکل‌گیری طرح‌های نوآورانه در حوزه‌ی کشاورزی و صنایع غذایی دام و طیور بوده است.

یکی از جالب‌ترین این ایده‌ها، پرورش کرم میلورم (Mealworm) به‌عنوان منبع جدید پروتئینی و فرصت شغلی پایدار است؛ حوزه‌ای که هم با اهداف اقتصادی هم‌خوانی دارد و هم از نظر زیست‌محیطی، ارزش بالایی ایجاد می‌کند. 

اشتغال‌زایی با سرمایه کم و بازده بالا

یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های این کسب‌وکار، سرمایه اولیه پایین و ریسک محدود آن است. کارآفرینان مشهدی می‌توانند با فضای کوچک و تجهیزات ساده، مزرعه‌ای برای پرورش میلورم راه‌اندازی کنند. یکی از این کارآفرینان مزرعه ورمیکا است که در سال 1400 پرورش میلورم را در مشهد شروع کردند و در حال حاضر با بیش از 10 هزار سبد پرورش یکی از بزرگترین پرورش دهندگان میلورم در ایران است و به تمام نقاط کشور ارسال میلورم دارد. 

به‌دلیل شرایط آب‌وهوایی مناسب، وجود نیروی کار جوان و دسترسی به پسماندهای کشاورزی و غذایی، مشهد یکی از بهترین نقاط کشور برای رشد این صنعت است. برآوردها نشان می‌دهد که یک کارگاه ۵۰ متری می‌تواند برای ۳ تا ۵ نفر اشتغال مستقیم و برای بیش از ۱۰ نفر اشتغال غیرمستقیم در زنجیره تأمین و بسته‌بندی ایجاد کند.

 مدیریت پسماند و حفظ محیط زیست

میلورم‌ها از پسماندهای کشاورزی مانند هویج و سیب زمینی و... و همچنین سبوس گندم که غذای ثابت آن است تغذیه میکند و هیچ گونه آلودی ندارد. در واقع، این کرم‌ها ضایعات را به محصولی ارزشمند تبدیل می‌کنند که این یک مدل واقعی از اقتصاد چرخشی خواهد بود.

در شرایطی که مدیریت پسماند یکی از چالش‌های اصلی شهر مشهد است، توسعه‌ این صنعت می‌تواند همزمان دو مسئله‌ی اشتغال و محیط زیست را به شکلی هوشمندانه حل کند.

 افق صادرات و جایگاه جهانی

 بازار کشورهای همسایه مانند قطر، امارات، ترکیه و روسیه به‌تازگی به خرید پروتئین حشرات روی آورده‌اند. ایران نیز با هزینه تولید پایین و موقعیت جغرافیایی مناسب، می‌تواند در این رقابت سهم قابل‌توجهی داشته باشد.

نمونه‌هایی از پرورش میلورم در مشهد نشان داده‌ است که با دانش فنی بومی و کمی حمایت، می‌توان به بازارهای صادراتی دست یافت. این شرکت‌ها با تکیه بر فناوری‌های جدید و پرورش بهداشتی، محصولات خود را به استانداردهای جهانی نزدیک کرده‌اند.

 حمایت از جوانان و سرمایه‌گذاران خرد

یکی از ظرفیت‌های مغفول در شهر مشهد، سرمایه‌گذاری خرد و خانوادگی در پروژه‌های سبز است. طرح‌هایی مانند پرورش میلورم می‌توانند با حمایت شهرداری، مراکز رشد دانشگاهی و نهادهای حمایتی مانند بنیاد برکت یا کمیته امداد، به بستری گسترده برای کارآفرینی تبدیل شوند.

در بسیاری از مناطق کشور، این مدل با موفقیت اجرا شده و جوانان توانسته‌اند با کمتر از ۵۰ میلیون تومان، کسب‌وکاری درآمدزا ایجاد کنند.

فرصت ویژه برای مشهد به دلیل ظرفیت‌های بالای علمی و دانشگاهی، دسترسی آسان به مواد اولیه و نیروی کار جوان، مشهد می‌تواند به قطب ملی پرورش میلورم تبدیل شود. اجرای طرح‌های آموزشی، حمایت از استارتاپ‌ها و ایجاد صندوق‌های خرد سرمایه‌گذاری، می‌تواند موجی تازه از کارآفرینی پایدار را در این شهر به جریان اندازد.

ظرفیت علمی و تحقیقاتی مشهد

دانشگاه فردوسی مشهد و مراکز تحقیقاتی فعال در حوزه‌ی بیوتکنولوژی و علوم دامی، می‌توانند پشتوانه‌ی علمی ارزشمندی برای این صنعت باشند. از آموزش روش‌های پرورش و تکثیر گرفته تا توسعه‌ فرآورده‌های جانبی مانند  کرم میلورم، کود ارگانیک (فِرَس) و روغن‌های طبیعی، همگی نیازمند دانش فنی و نوآوری‌اند، چیزی که مشهد در آن سرآمد است.

افق روشن برای اقتصاد سبز

با توسعه‌ زیرساخت‌های آموزشی، ایجاد کارگاه‌های کوچک و جذب سرمایه‌گذاران محلی، می‌توان پرورش میلورم را به الگویی ملی برای اشتغال پایدار تبدیل کرد. این طرح نه‌تنها به کاهش بیکاری کمک می‌کند، بلکه گامی بلند در مسیر تحقق اقتصاد سبز و خودکفایی غذایی کشور است.

سخن پایانی

 پرورش کرم میلورم دیگر یک ایده‌ی عجیب یا دور از ذهن نیست؛ بلکه راهی واقعی برای ایجاد اشتغال، کاهش ضایعات و ساختن آینده‌ای سبزتر برای اقتصاد محلی است. سرمایه‌گذاری در این حوزه، نه‌تنها به سود کارآفرینان جوان، بلکه به نفع محیط‌زیست و آینده‌ی غذایی کشور خواهد بود.