راه اندازی آژانس مسافرتی مجازی؛ راهنمای صفر تا صد

آژانس مسافرتی مجازی چیست و چرا لازم است؟

یک آژانس مسافرتی مجازی (یا آژانس گردشگری آنلاین) پلتفرمی است که بدون داشتن دفتر فیزیکی و تنها از طریق وب‌سایت یا اپلیکیشن، خدمات زیر را به کاربر ارائه می‌دهد:

• فروش بلیت هواپیما (داخلی و خارجی)
• فروش بلیط قطار و بلیط اتوبوس
• رزرو اتاق هتل و اقامتگاه‌های گردشگری
• طراحی و ارائه تورهای گردشگری (تفریحی و زیارتی)
• پشتیبانی آنلاین و پاسخگویی ۲۴ ساعته

مزیت اصلی این مدل کسب‌وکار این است که با سرمایه اولیه کمتر نسبت به آژانس‌های سنتی، می‌توانید به مخاطبان گسترده‌تری دسترسی پیدا کنید. نکته مهم این است که اعتماد کاربران از طریق مجوزهای قانونی، نماد اعتماد الکترونیکی و تجربه کاربری بدون مشکل تأمین شود. در ادامه، ابتدا مراحلی را توضیح می‌دهیم که برای راه‌اندازی قانونی و فنی آژانس آنلاین باید طی کنید.

مراحل قانونی و فنی راه‌اندازی آژانس مسافرتی مجازی

علاوه بر توسعه ابزارها و بسترهای فنی، برای راه‌اندازی آژانس مسافرتی آنلاین (مجازی) در ایران، دریافت مجوزهای قانونی الزامی است. این مجوزها باید از مراجع مشخصی اخذ شوند و مراحل اداری، فنی و حقوقی متعددی دارند. مجوزهای مربوطه به اعتبار کسب‌وکار شما می‌افزایند، و سبب جلب اعتماد مشتریان می‌شوند. در ادامه، شما را با مراحل کلی دریافت مجوز آژانس مسافرتی مجازی آشنا می‌کنیم.

1- ثبت شرکت

• نوع شرکت: معمولاً مسئولیت محدود یا سهامی خاص.
• موضوع فعالیت: در اساسنامه به‌صراحت قید شود «ارائه خدمات گردشگری آنلاین، فروش بلیت هواپیما، رزرو هتل و ارایه تور».
• انتخاب نام و دامنه: نام شرکت باید کوتاه، روان و ترجیحاً شامل کلماتی مانند «تور»، «بلیط» یا «آژانس» باشد. پس از ثبت شرکت، دامنه‌ای هم‌نام (مثلاً utravs.com) رزرو و ثبت کنید تا از همان ابتدا برند یکپارچه شکل گیرد.
• مراحل ثبت: از طریق سامانه ثبت شرکت‌ها (irsherkat.ssaa.ir) اقدام نمایید؛ ارائه مدارک شناسایی شرکا، اساسنامه، مجوزیه پرداخت حق‌الثبت و… الزامی است.

در اولین گام، باید یک شرکت حقوقی با مسئولیت محدود یا سهامی خاص ثبت کنید. موضوع فعالیت باید شامل عبارات مرتبط با خدمات آنلاین گردشگری، رزرو و فروش بلیط، و برگزاری تور باشد. همچنین در اساسنامه شرکت باید به وضوح به موضوع «ارائه خدمات گردشگری آنلاین» اشاره کنید. فرایند ثبت شرکت از طریق سامانه ثبت شرکت‌ها(irsherkat.ssaa.ir) انجام می‌شود.

2- مجوز بند «الف» و بند «ب»

مرحله بعدی دریافت مجوزهای بند «الف» و بند «ب» است. مجوز بند «الف» از سوی سازمان هواپیمایی کشوری صادر می‌شود و به آژانس‌ها اجازه فروش بلیط هواپیما را می‌دهد. مجوز بند «ب» را باید از وزارت میراث فرهنگی برای فعالیت در زمینه فروش تور، بلیط، رزرو هتل و خدمات گردشگری دریافت کنید. دقت داشته باشید که اگرچه فعالیت به‌صورت آنلاین انجام می‌شود، برای دریافت این مجوز معرفی فضای اداری به عنوان محل استقرار شرکت الزامی است. مدیرعامل باید دارای حداقل مدرک کارشناسی مرتبط یا سابقه فعالیت در حوزه گردشگری باشد. ارایه گواهی عدم سوءپیشینه و عدم اعتیاد مدیرعامل نیز ضروری است. برای دریافت این مجوز باید مدارک هویتی، کپی آخرین مدرک تحصیلی، کارت پایان خدمت یا معافیت (برای آقایان)، تصویر روزنامه رسمی، اجاره‌نامه رسمی یا سند دفتر و اساسنامه شرکت را نیز ارایه کنید. مدت زمان صدور مجوز پس از تکمیل مدارک، ۷ روز کاری بوده و اعتبار آن ۱۲ ماه است. در صورتی که به هر دلیلی امکان دریافت مجوز را ندارید، باید با دارندگان این مجوزها قرارداد همکاری منعقد کنید.

•  
  • معرفی حداقل یک مدیرعامل با حداقل مدرک کارشناسی یا سابقه کار در حوزه گردشگری.
  • ارائه مستندات هویتی، پروانه شرکت، روزنامه رسمی، اجاره‌نامه یا سند دفتر.
  • ارائه گواهی عدم سوءپیشینه و عدم اعتیاد مدیرعامل.

نکته مهم: حتی اگر به‌صورت مجازی کار می‌کنید، برای مجوز بند «الف» باید فضای اداری معرفی کنید (می‌توانید دفتر کوچک اجاره‌ای در مرکز شهر داشته باشید). پس از تکمیل مدارک، صدور مجوز تا ۷ روز کاری و اعتبار آن ۱۲ ماه است. اگر خودتان نتوانید مجوز بگیرید، باید با یک آژانس دارنده این مجوز قرارداد همکاری ببندید و نمایندگی مجازی شوید.

3- مجوز اینماد

مرجع صادرکننده: سازمان هواپیمایی کشوری (CAO).

• معرفی حداقل یک مدیرعامل با حداقل مدرک کارشناسی یا سابقه کار در حوزه گردشگری.
• ارائه مستندات هویتی، پروانه شرکت، روزنامه رسمی، اجاره‌نامه یا سند دفتر.
• ارائه گواهی عدم سوءپیشینه و عدم اعتیاد مدیرعامل.

نکته مهم: حتی اگر به‌صورت مجازی کار می‌کنید، برای مجوز بند «الف» باید فضای اداری معرفی کنید (می‌توانید دفتر کوچک اجاره‌ای در مرکز شهر داشته باشید). پس از تکمیل مدارک، صدور مجوز تا ۷ روز کاری و اعتبار آن ۱۲ ماه است. اگر خودتان نتوانید مجوز بگیرید، باید با یک آژانس دارنده این مجوز قرارداد همکاری ببندید و نمایندگی مجازی شوید.

گام بعدی دریافت مجوز نماد اعتماد الکترونیکی (اینماد) از وبسایتenamad.ir است. این مجوز برای راه‌اندازی هر گونه وبسایت فروش خدمات آنلاین ضروری است. برای این کار به ثبت دامنه به نام شرکت، طراحی وبسایت و ایجاد بخش‌های مشخص شامل اطلاعات تماس، قوانین و شرایط، و حریم خصوصی نیاز دارید. این موضوع حتی برای کسب و کارهای کاملا آنلاین که دفتر فیزیکی ندارند نیز صدق می‌کند. به این ترتیب امکان نظارت بر فعالیت آن کسب و کار فراهم می‌شود. مشتریان نیز با اطمینان بیشتری از خدمات آنلاین استفاده می‌کنند.

4- مجوزهای فروش انواع بلیط

اگر قصد فروش بلیط هواپیما داخلی یا خارجی را دارید باید از شرکت‌های هواپیمایی یا GDSهای بین‌المللی مجوز نمایندگی فروش بلیط دریافت کنید. یکی از الزامات فنی دریافت مجوز برای آژانس‌های مجازی، فراهم‌کردن دسترسی آنلاین کاربران به مسیرهای پرتقاضایی مثل تبریز به مشهد است. نمونه این قابلیت را می‌توان در صفحه بلیط هواپیما تبریز مشهد مشاهده کرد. در صورت ارایه خدمات رزرو هتل باید به بانک‌های اطلاعاتی داخلی یا OTAها متصل شوید. فروش بلیط قطار نیازمند عقد قرارداد با رجا یا فدک است. برای فروش بلیط اتوبوس می‌توانید به پایانه‌ها متصل شوید. برای فروش تور، مجوزهای مربوطه را در وبسایت خود درج کنید. بارگذاری اطلاعات تور طبق استانداردهای نظارتی جزو الزامات فعالیت شما به عنوان یک وبسایت گردشگری محسوب می‌شود.

• GDS (Global Distribution System): سامانه‌هایی مانند Amadeus، Sabre یا Galileo که موجودی بلیت ایرلاین‌ها را لحظه‌ای در اختیار آژانس قرار می‌دهند.
• قرارداد با ایرلاین‌های داخلی: برای دریافت نمایندگی فروش بلیت قطعی ایرلاین داخلی (مانند ایران‌ایر، ماهان، تابان).
• قرارداد با شرکت‌های ریلی و اتوبوسرانی: برای فروش بلیت قطار (چیستا، رجا) و بلیت اتوبوس (ترمینال‌های شهرداری یا شرکت‌های خصوصی).

5- درگاه‌های پرداخت آنلاین

• مستقیم از بانک: نیاز به ارائه شناسه ملی، کد اقتصادی و نماد اعتماد.
• پرداخت‌یارها (شاپرک، زرین‌پال، پی‌پینگ و…): سریع‌تر و با مراحل اداری کمتر.
• SSL (گواهی امنیتی):
  • نصب گواهی SSL در کل دامنه (نه فقط صفحه پرداخت) باعث می‌شود در آدرس URL شاهد “HTTPS” باشید.
  • گوگل مرورگرهای امن را اولویت قرار می‌دهد و رتبه‌دهی سایت با HTTPS بهبود می‌یابد.
• سیستم بازپرداخت وجه (Refund):
  • فرایند کنسلی و بازگشت پول باید در پنل کاربری کاربر به‌صورت خودکار قابل ثبت باشد.
  • سیاست شفاف بازپرداخت را در صفحه “شرایط و قوانین” بنویسید تا اعتماد مخاطب جلب شود.

برای انجام تراکنش‌های مالی نیاز به درگاه پرداخت اینترنتی (IPG) دارید. این درگاه را می‌توانید به ‌صورت مستقیم از بانک یا به طور غیرمستقیم از شرکت‌های پرداخت‌یار تهیه کنید. برای این کار به کد مالیاتی و شناسه ملی شرکت و مجوز ای‌نماد نیاز دارید که برای فروش آنلاین بلیط ضروری است. درگاه پرداخت روی سایت گردشگری باید در محیطی امن(SSL) پیاده‌سازی شود. برخورداری از گواهی امنیتی SSL باعث می‌شود اطلاعات کاربران هنگام پرداخت رمزنگاری شده و از سرقت داده‌ها جلوگیری شود. همچنین، یکی از چالش‌های مهم در سایت‌های گردشگری، فرایند بازگشت وجه در صورت کنسلی بلیط یا لغو تور است. درگاه‌های بانکی معمولاً قابلیت بازگشت پول به‌صورت خودکار را ندارند، بنابراین سیستم مالی سایت باید امکان ثبت درخواست بازگشت و تسویه با مشتری را داشته باشد. پیشنهاد می‌شود در شرایط و قوانین سایت، سیاست بازپرداخت وجه را به‌طور شفاف توضیح دهید. پیاده‌سازی صحیح این زیرساخت‌ها، سبب اعتمادسازی و حضور پرقدرت کسب‌وکار گردشگری آنلاین شما در فضای مجازی می‌شود.

6-ثبت در ساماندهی محتوا (اختیاری اما توصیه‌شده)

در صورتی که قصد تولید محتوای خبری، آموزشی یا تبلیغاتی و بارگذاری آنها در سایت خود را دارید، توصیه می‌شود از سامانه ساماندهی پایگاه‌های اینترنتی وزارت فرهنگ و ارشاد (samandehi.ir) نیز مجوز بگیرید. با دریافت این مجوز اعتبار سایت نزد کاربران و موتورهای جستجو افزایش می‌یابد. از سوی نهادهای ناظر با مشکلاتی نظیر فیلترینگ یا مسدودسازی مواجه نمی‌شوید. همچنین در صورتی که به هر دلیل از محتوای سایت شکایتی صورت گیرد می‌توانید از آن به طور قانونی دفاع کنید.

• افزایش اعتبار نزد کاربران و موتورهای جستجو.
• کاهش احتمال فیلتر شدن در صورت بروز شکایت یا محتوای نامناسب.
• نمایش لوگوی ساماندهی در فوتر سایت، نوعی سیگنال اعتماد به کاربر است.

7- تحلیل رقابتی و جایگاه یابی در بازار OTA ایران 

در بازار پرفرازونشیب OTA ایران، رقابت از همان ابتدا حول محور سرعت ارائه خدمات، تنوع محصولات و کارایی تجربه کاربری شکل گرفت و حالا بازیگران قدیمی‌ای مانند علی‌بابا و فلای‌تودی و مستر بلیط و یوتراوز و... که سال‌هاست در این حوزه فعال‌اند، با پلتفرم‌های نوظهوری متعددی روبه‌رو شده‌اند؛ در نتیجه لازم است ضمن حفظ مزیت‌های رقابتی خود مانند پوشش گسترده پروازها یا ابزار مقایسه قیمت، به بهبود مداوم تجربه کاربری و ارائه خدمات متمایز برای بقا در این میدان پرتلاطم اصرار کنند.

همزمان تغییر رفتار کاربران و انتظارات آنها؛ مانند جستجوی سریع‌تر نرخ‌ها، دریافت نوتیفیکیشن تخفیف و امکان پرداخت آسان؛ باعث شده OTAها روزبه‌روز هوشمندتر عمل کنند. این موضوع حالا دیگر فقط مختص بازیگران بزرگ نیست؛ پلتفرم‌ها برای جذب مخاطب از تکنیک‌های یادگیری ماشین استفاده می‌کنند تا مسیرها و نرخ‌های پیشنهادی را بر اساس داده‌های تاریخی قیمت و ترجیح‌های کاربران تنظیم کنند. در این میان، سامانه‌هایی مثل علی‌بابا و فلای‌تودی، یوتراوز بلیط هواپیما و سایر روش های حمل نقل و هتل را همچنان با پوشش گسترده در صدر رقابت هستند و تلاش می‌کنند در رأس باقی بمانند و سعی دارند با ارائه خدمات جانبی (مثلاً ارسال موقعیت صندلی، هزینه بلیط نوزادر ایگان، پشتیبانی 24/7، اشتراک‌گذاری بلیت یا نمایش لحظه‌ای موجودی در مسیرهای پرترافیک) توجه بخش مشخصی از بازار را جلب کنند.

در نتیجه توصیه می‌شود با اتکا به تحلیل داده‌های کاربردی و طراحی تجربه کاربری یک‌پارچه، خدمات شخصی‌سازی‌شده و نوآورانه ارائه کنند تا بتوانند در این بازار پرتلاطم سریع‌تر جایگاه خود را بیابند. در نهایت، شناخت دقیق زوایای رقابت و برنامه‌ریزی استراتژیک، کلید بقا و رشد هر پلتفرم OTA است؛ تنها با تمرکز بر نیازهای کاربر و نوآوری مداوم می‌توان سهم قابل‌توجهی از بازار را به‌دست آورد.

ورود به صنعت گردشگری با تاسیس آژانس مسافرتی مجازی

در دنیای امروز که خدمات آنلاین به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما تبدیل شده‌اند، راه‌اندازی آژانس مسافرتی مجازی فرصت جذابی برای ورود به صنعت گردشگری محسوب می‌شود. این کسب‌وکارها بدون نیاز به تاسیس شعب فیزیکی، خدماتی مانند فروش بلیط، رزرو هتل و برگزاری تور را بر بستر اینترنت ارائه می‌دهند. برای شروع فعالیت، ثبت شرکت، دریافت مجوزهای قانونی مثل بند «الف» و «ب»، اینماد، مجوز فروش بلیط و راه‌اندازی درگاه پرداخت اینترنتی الزامی است. پیشنهاد می‌شود پیش از آغاز فعالیت، با مشاوران حقوقی در این زمینه مشورت کرده و تمامی مراحل قانونی را به‌درستی طی کنید.