تئاتر مشهد؛ نیازمند توجه تخصصی هنرمندان و حمایت متولیان

به گزارش مشهدفوری؛ کیوان صباغ اظهار کرد: اساسا هنر و مخصوصا تئاتر که یکی از زنده‌ترین هنرهای جهان به‌شمار می‌رود، در شکل‌گیری جهان‌بینی یک هنرمند به میزان بسیار زیادی اثرگذار است. تئاتر یک هنر گروهی زنده است که ارتباطی تنگانگ و نفس‌به‌نفس با مخاطب خود دارد و از آنجایی که رسالت هنرمند، پرداختن به مسائل جامعه بدون قضاوت کردن است، آنچه که روی صحنه ارائه می‌شود از جامعه گرفته شده، با آنچه که در ذهن هنرمند می‌گذرد، ادغام شده و هر زمان با زمان دیگر تفاوت دارد.

وی ادامه داد: در زندگی شخصی، هرچه هم‌زیستی من با تئاتر بیش‌تر می‌شود، گویی نگاهم به جهان تغییر می‌کند و گویی این تغییر بیشتر از همه و به‌طور خاص در نگاه مادی‌ام به مسائل رخ داده است. خیلی وقت‌ها پروژه‌هایی را که سود مالی خوبی  به‌دنبال خواهند داشت به علت آنکه ممکن است با روحیه‌ام سازگار نباشد، انجام نمی‌دهم و این همان جهان‌بینی‌ای است که هنر در من به‌وجود آورده است؛ نگاهم را به هستی دستخوش تغییر قرار داده و مرا به انسانی تبدیل کرده است که با وجود فراهم بودن بستر مناسب، تنها به دنبال سود اقتصادی خود نباشم. علاوه بر این، هدیه دیگر تئاتر به من این بوده است که در نمایش‌هایم به روابط انسانی بسیار اهمیت می‌دهم، یعنی به آنچه که پروردگار در این روابط از ما انتظار دارد.

تئاتر، آینه تمام‌نمای جامعه است

این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه وقتی می‌گوییم تئاتر آینه تمام‌نمای جامعه است یعنی هنرمند باید آنچه را که از بطن جامعه کشف می‌کند، ارائه دهد نه آنچه را که دوست دارد و ترجیح می‌دهد، خاطرنشان کرد: درست است که موضوع و مسئله از فیلتر جهان‌بینی و زاویه نگاه هنرمند عبور می‌کند اما باید بر اساس واقعیت‌های موجود در جامعه باشد. من، هم به آنچه که در جامعه در جریان است و هم به آن موضوعاتی که مخاطب می‌پسندد، توجه دارم. البته تلاش می‌کنم که موضوعاتی نظیر تورم، بی‌عدالتی اجتماعی، مشکلات ازدواج نسل جوان، روابط اجتماعی آن‌ها و مواردی از این دست را طوری کار کنم تا همچون نمکی روی زخم کسی نباشد.

صباغ افزود: وظیفه یک هنرمند این است که بخشی از فشارهای روانی موجود در جامعه و روزمرگی‌ها را کم کند. بنابراین من در چند سال اخیر تلاش کرده‌ام که مخاطب با حال خوب، سالن اجرا را ترک کند، در عین حال تلنگری نیز در ذهن او ایجاد شده باشد؛ می‌خواهم بدون قضاوت، مخاطب را به فکر وادارم.

او با تاکید به اینکه باید بر اساس فیدبک‌های مخاطب، نمایش‌های بعدی را ساخت، مطرح کرد: من زمانی که استقبال‌ مخاطب، فراوان و پرشور است، نتیجه‌گیری می‌کنم که او، آن ژانر و موضوع را می‌پسندد؛ پس وظیفه این است تا جایی که امکان دارد همان مسیر را ادامه دهم. من نمایش‌های پرمخاطبی در مشهد داشته‌ام که یک بخش آن به علت همین مخاطب‌شناسی بوده و بخش دیگر آن نیز در موضوع ژانر می‌گنجد که معمولا از سوی من «کمدی» انتخاب شده است. البته روی ژانرهای دیگر نیز کار کرده‌ام که بیش‌تر آن‌ها برای توجه به روح و دل خودم و با این ایده که هنرمند و خالق اثر هم برای ادامه کار، به تزکیه و کاتارسیس نیاز دارد، بوده است.

در باب پاتوق‌های هنری تئاتر مشهد

صباغ با اشاره به اینکه یکی از پاتوق‌های معروف جریان روشنفکری ایران در حوزه هنر، ادبیات و حتی برخی موضوعات دینی با کافه نادری و در ده‌های ۴۰ و ۵۰ آغاز شد، افزود: در مشهد چنین جایی که پاتوق اهالی هنر در رشته‌های مختلف باشد، نداریم. این پاتوق‌ها معمولا پراکنده هستند، یک طیف در کافه‌ای مشخص و گروهی دیگر در مکانی دیگر دور یکدیگر جمع می‌شوند. نکته مهم این است که این پاتوق‌ها اساسا منجر به گفت‌وگو و تبادل‌نظر نمی‌شوند. چنین جمع‌هایی زمانی موثر عمل می‌کنند که یک مخاطب و علاقه‌مند عام در کنار هنرمند قرار گیرد و درباره یک اثر، پرسش‌ها و گفت‌و گوهایی رد و بدل شود حال آنکه در بیش‌تر این پاتوق‌ها چنین تعامل‌هایی تنها میان خود هنرمندان برقرار می‌شود؛ پس ما در مشهد به‌صورت حرفه‌‎ای پاتوق هنری نداریم.

وی ادامه داد: به همین دلایل، من کم‌تر در این پاتوق‌ها حاضر می‌شوم اما بارها پیش آمده که چه در فضای مجازی و چه به صورت حضوری با مخاطبین آثارم، تبادل‌نظر و گفت‌وگوی تعاملی داشته‌ام. این ارتباط پیوسته حفظ شده است و من به هیچ‌وجه آن را از دست نخواهم داد. در هر شرایطی حتی با خستگی پس از پایان اجرا، پذیرای آن بوده‌ام و آگاهی از ذهنیت مخاطبین و پاسخ به پرسش‌های آنان برایم ارزشمند بوده است. گاهی همین صحبت‌ها حتی در ایده‌یابی به من کمک کرده است.

ضرورت تعامل و پرسش‌گری در میان هنرمندان تئاتر

او با اشاره به اینکه در همه جای جهان متولی اصلی تئاتر، شهرداری‌ها هستند، خاطرنشان کرد: از فراهم کردن فضاهای نمایشی تا ایجاد پاتوق‌ها و حمایت‌ها، این شهرداری‌ها هستند که به تئاتر کمک می‌کنند. اگر این مسیر جریان خود را بازیابد اتفاقاتی رقم خواهد خورد که به رشد و تقویت جریان تئاتر همچون حال و هوای دهه ۴۰ و ۵۰ ایران کمک بسیار خواهد کرد. ضریب افکار به‌وجود آمده در این جریان نیز در تولید آثار، بسیار کمک خواهد کرد. تعامل و پرسش‌گری در میان هنرمندان تئاتر هم تقویت خواهد شد.

صباغ ادامه داد: امروز رابطه میان هنرمندان تئاتر بسیار کم‌رنگ شده است و نمی‌توان به جز معدود گروه‌هایی، شاهد بازخورد همکاری‌های جمعی در آثار تولید شده، بود. هنرمندان می‌توانند درباره سوژه‌، موضوع، ژانر، جذابیت‌های سمعی، بصری و کیفیت آثار با یکدیگر تبادل‌نظر داشته باشند و این فرصت در فضاها و پاتوق‌های هنری به شکل مناسب‌تری فراهم می‌شود که متاسفانه مشهد در این زمینه، چالش اساسی دارد.